Cizlaveti epeydir takip ediyorum. Bu denemeyi yayımlayacaklar mı bilmiyorum. Şansımı denemek istedim. Konuşmayı seven birisiyim. Yazmaya çalışacağım. Eğer okunmaya değer denemeler olarak görünürse arada böyle yazılar göndereceğim sizler de okuyacaksınız.

Efendim, eskiden insanlar birbirleriyle kahvede, kafede, lokantada, köy odaları ya da başka başka mecralarda sohbet ederlerdi. Saatler süren derin sohbetler olurdu. Salah Birsel Bey kahve kültürümüzle ilgili çok güzel bir kitap da yazmıştı. Tabi zaman değişti. Eskiden bir araya gelen insanlar bir köy hâline gelen dünyada küçücük bir ekranla sohbet eder hale geldi. Şimdi sizin bu denemede benimle muhavere etmeniz gibi. Nasıl mı? Yorumlarınızla bana onay verecek ya da hadi sen de diyeceksiniz. Belki de editörler böyle yazı mı olur diyerek hiç görücüye çıkarmayacaklar.

Efendim, dertliyim biraz. Yaşlılığıma, gün görmüşlüğüme, ihtiyarlığıma verin. Başlık sosyal medya olsa da ben daha çok Facebook ve Whatsapp kullanan ve bazı davranışlardan muzdarip olan birisiyim. Lafı çok uzatmadan daha fazla eveleyip gevelemeden müsaadenizle giriş yapayım.

Whatsapp’tan başlayayım. Güzel bir teknolojik nimet. Ben buradayım. Torunlarım uzakta. Her gün görüyorum kerataları. Kokuları gelmese de büyümelerine şahit oluyorum çok güzel. Eş dost görüntülü arıyor o da çok güzel. Güzel de a dostlar abartmıyoruz mu bazen? Musait mi değil mi düşünmeden görüntülü aramak edebe mugayyir değil mi? Ev hali hoca reisi cumhur çıkar diyen Vizontele filmindeki adam gibi diyorum. Her zaman da üstümüz uygun olmayabiliyor. Bir de dostlar şu var. Bir kez aradınız meşgule attım. İkinci aradınız meşgule attım. Niye Viyana kapılarına dayanan Yeniçeriler gibi ısrar ediyorsunuz. Belli ki ya cüz okuyorum, ya başka bir meşguliyet var. On dakika bekleseniz İsrafil sur’a mı üfler? Açıyorum merak edip. Gelen ses: İhsan abi hava bugün ne kadar da güzel değil mi? Eeee… Bahar geldi abi. Onu diyorum… Küfre müsait bir mizacım olmadığı için yazıyorum ya şimdi bunları. Elden ele belki okursunuz. Etmeyin evladım böyle.
Bir başkasının internet sitesi var. Akşama kadar on defa link gönderiyor bana. İnadına tıklamıyorum, keçilik değil mi… Tamam sayfanı takip ediyorum. Facebook’ta zaten önüme düşüyor. Bir de WhatsApptan niye atıyorsun evladım. Bir başkası benim numaramı bana sormadan bir başkasına veriyor. Hatta bir whatsapp grubunda paylaşıyor bir başkası da. Oldu olacak numaramla fotoğrafımı cumhur reisi adayları posteri gibi çıkar akşam anahaberlere ver. Çok dertliyim efendim çok. Whatsapp grubu dedim ya ona da biraz değinip Facebook’a geçeyim. Beni sormadan ne diye beni tornavida sevenler, sarmısaklı mantı fanları, beyaz kömür çocukları , bilmem ne zıkkım kökü gruplarına eklersiniz. Hadi eklediniz de mantı grubunda niye ramazanın faziletlerinden bahsedersiniz. Tornavida grubunda niye kelaynak kuşunun yumurta hücrelerini atarsınız. Kafam çorba gibi çocuklar. Bir de whatsapp gruplarında kavga arayan tipler var. Kardeşim, güzel kardeşim madem asabisin, madem gerginsin, ne diye sabah akşam atar yaptığın grupta durursun. Son bir şey de whatsapp grubu yöneticilerine diyeyim. Bir bakam koltukları, altın varakları yok. Refik Halit Bey yaşasa onlara çok güzel bir elbise dikerdi de benim ilmim de edebim de yetmiyor evlatlarım. Beyefendi bir grupta yönetici değil de sanki asrın kutbu azamı.

Gelelim Facebook’a. Ben Facebook diye yazayım siz bütün sosyal medya alanları için okuyun. Her paylaşımın altına alakalı alakasız yorum yapanlara ilk sözüm. Siz çocuklukta ne yaşadınız canlarım? Yazılan her bilgiyi kendi üzerine alan ve bir kamyon laf sayan egosu dağlardan büyük canlarım! Ne diye dünyanın sizin etrafınızdan döndüğüne kanaat getirirsiniz. Mecbur musunuz her paylaşıma bir kulp takmaya. Bir de sizi tanımıyorum bile. Ne diye teklif gönderirsiniz de nezaketen kabul etmeme rağmen kırk yıllık ahbabımmış gibi her lafıma lahana olursunuz. Maydanoz demiyorum. Çünkü maydanoza zaafım var canlarım. Çok severim maydanozu. Kendi aile albümümden çok yedi ceddini tanıdığım arkadaşlar var Facebook’ta.

Dün ne yemişler ,nerede yemişler, dişlerine ne bulaşmış hepsini biliyorum biliyorum da özel fotoğraflarınızı Çamurlu Köyü Sevenler grubuna niye atıyorsunuz işte onu anlamıyorum.
Lafı uzattım canlarım. Belki de cizlavet editörleri hiç paylaşmayacak bu yazıyı. Eğer paylaşma gibi bir hataya düşerlerse ve siz de bu yazıyı okursanız bilin ki dedeniz topluma yönelik böyle yazılar göndermeye devam edecek.

Huysuz Dede

Bedeni şehirli ruhu sahralar dolaşan gönlü “ah”larla dolu “bir çöl avaresine” hüzünlü bir gününün
ardından gamzelenen gönlüne kırık dökük birkaç kelam ile su serpmek istedim. Belki de su serpilmeye
ihtiyacı olan bendim. Çöl avaresini bahane ettim. Kendime zaman ayırıp kalemimle ruhuma üfledim.
Sendeki “ben” sözüm sana!
…
Avarelikler deryasında boğulan kardeşim ben de senden farklı değilim. Derdime düştüm düşeli oldum
avare. Öyle bir mevsimdeyiz ki; kuşlar uçmayı, çiçekler açmayı unutmuş sanki. Tarihin en uzak
köşesinde yeryüzünün son noktasında yaşıyor gibiyim. Elinden en sevdiği oyuncağı alınmış bir çocuk
yüreğiyle köyün içinde dolaşan bir meczup edasındayım. Ruhunun ufkuna tam kavuşacakken batan
güneş karanlığında kalmış, etrafına ateşböceği olmaya çalışma saflığındayım. Çölleşmiş ruhlar
dünyasında hayallerini canlı tutma mücadelesindeyim. Çöl denizinde taşmaya bir damla kalmış sınır
boyundayım. Çölleşen toprağın yanık bağrında ateşe başını uzatan dikenli ağaçlar arasında kalmış
ruhuma seraplar aramaktayım. Anlayacağın ben dünyaya, dünya da bana dar gelmiş haldeyim. Çünkü
onca yapılması gerekenler bir köşede dururken ortalıkta “avare avare” dolaşanlar içinde ben de
olmuşum bir avare. Her ne kadar avare olma “boş olmayı” çağrıştırsa da benimki zihni geviş
getirişlerin yol açtığı sancılara çare arayışındaki oluşan koca bir girdap. Avarelik arkadaşlığı ettiğim
kardeşim;
Korkma!
Yalnız değilsin! Aynı dertten mustaribiz.
Elbet bir gün hayalimizde tüllenen “olma halinden tamamlanabilme ufkuna “kavuşacağız. Zaten
nerede duracağını bilmeyenler arasına hepimiz hep birer çöl avaresi değil miydik? En yaşlısından en
gencine, en okumuşundan okumamışına kadar hemen hemen hepimizin avareliğe meyletmiş bir tarafı
vardır. Avarelik sadece başıboşlukla çöllerde dolaşmak anlamına gelmiyor. Her nağmeye, saza, söze
kulak asıp “ses yoldaşlığı” bulma arayışında bizde oluşan boşluktur. Her gördüğü ışık hüzmesindeki
renklerde kendi rengini bulamayışın sızısıdır. Durum böyle olunca aklı, fikri, gönlü, ruhu avare olan
gamzelenmiş gönlümüze su serpilişlere ihtiyacı vardır. Avarelik arkadaşlığı ettiğim kardeşim;
Unutma!
Çözüm içimizde! Zihni avareliğimizi sakinleştirmede.
Seyyah olmuş, huysuz ve zamansız rüzgarlara muhatap olan sen, ben, biz, hepimiz elinde yüzünde
kum tanelerinden başka bir şey kalmamış birer çöl avaresi olarak ruh çölleşmesine inat vahalar
oluşturmak zorundayız. Günler, istikbalin büyüklüğüne namzet ufku tüllendirirken hayallerde her
yaşanılan “an” Allah’ın “ol” dediği vakte yakınlaştırmakta. Bekle ve gör! Dere tepe geçişler olsa da

ilerisi düzlük. Hayat, çile örme görevini yapmaya devam ederken sadece yüzünü ufka dönmek yetmez.
Kabil olan amasız, fakatsız arkana bakmadan ışık hızıyla gerisin geriye kaçan ufuk günlerini yakalama
sevdasının sahibine olan yakınlığı korumalıyız. İnsanlık topyekûn ufuk peygamberine muhtaçlık
çekerken mukaddes memurluklar bugünlerde daha da elzem. Karar kılınası günler ufukta beklerken
bizi hükmü henüz Allah tarafından kaldırılmamış̧ günler için sabra durmaktan başka ne çaremiz var
ki? Gökteki haber, yerde vaktini bekleyedursun ömrümüzde ibret alınacak işaretler insanlığı sınavdan
sınava sokmakta. Gözünde diken boğazında kemikle yaşamak sanatsa sanatkârız hepimiz. Avarelik
arkadaşlığı ettiğim kardeşim;
Sabret!
Olacak olan zuhura gelse de ufkun perdesi açılmadı henüz. Öyleyse; biz de içimizin ufkuna dönerek
Üstad’a kulak verelim.
Allah kimseyi şaşırtmasın,
Şaşırtırsa süründürmesin,
Süründürürse çektirmesin,
Çektirirse rezil etmesin,
Rezil ederse perişan etmesin,
Perişan ederse sersem, âvâre etmesin.

Daha önce Amin Maalouf için; Bir kimliğe sığmayan aydın demiştim. Amin Maalouf’un denemelerinden olușan Ölümcül Kimlikler- Çivisi Çıkmış- Dünya, Uygarlıkların Batıșı üçlemesi, son zamanlarda dünyamızda yașanan adeta ikinci kavimler göçünün ortaya çıkardığı problemlere odaklanıyor.

Bu kitaplarında kimlik olgusunu merkeze yerleştiren yazar, bütün farklılıklarımıza rağmen kendi kültür değerlerimizle dünyaya entegre olabileceğimizi vurguluyor. Fakat bunun zorluklarının da farkında bir aydın.

Maalouf, dünyanın tehlikeli bir yola saptığını ve vahim bir türbülansa doğru gittiğini belirtirken yine de buradan bir çıkış yolu bulunacağını düşünüyor. İnsanların birlikte yaşama kültürünü, çağın gerektirdiği bir noktaya taşıması zorunluluğunu anlatan yazar, bunun yolunu hep birlikte bulmak için çaba göstermenin gerekliliğini vurguluyor. Romanları ve denemeleri ile ayrışmalara savaş açıyor, bu konuda bir şeyler yapma konumunda bulunan insanlara da uyarılar da bulunuyor.

Maalesef ayrışma probleminde bizim de toplum olarak karnemiz çok zayıf görünüyor.
Birliktelikler mahallelerimizden şehirlerimize oradan ülkemize ve dünyaya yayılması gerekirken maalesef ayrışmalarımız artık mahallelerden başlıyor.

‘’Değil mi ki, kavuşmalarımız topal. Ayrılıklarımız koşar adım’’ diyor Zarifoğlu. Bu sözü hangi düşünce ile söylediğini bilmiyorum şairin. Ama ben bu sözün hâlihazırdaki yurdum insanını çok iyi tanımladığını düşünüyorum. Derin bir tarihi birlikteliğimiz olmasına rağmen toplumumuz, neden bu kadar duygusal bir kopuşun ağına düştü. Neden? Aynı acıları paylaşamıyor, aynı sevinçlere gülemiyoruz. Ateş düştüğü yeri yakıyor, kimisi düşen ateşe sadece bakıyor kimisi de baktığını görmeden hayatına devam ediyor. Yani ayrılıyoruz koşar adım.

Farklılıklarımız, ayrışmalarımızın temelini oluşturuyor maalesef. Taraftarı olduğumuz takım, sevdiğimiz bir yazar, sahip olduğumuz siyasi bir görüş gibi en basit ve küçük farklılıklarımız bile ayrışmaya neden olurken; tercih hakkına sahip olmadığımız etnik kökenimiz, farklı dilimiz, anne babamızın vesilesi ile edindiğimiz dini yorumlarımız ve mezheplerimiz de daha derin ayrışmalara temel oluşturuyor. Bu farklarımızdan rengârenk bir mozaik oluşturmamız muhtemel iken tarafgirlik, hizipçilik ve ırkçılık gibi bir takım hastalıkların esiri olarak bu güzellikten mahrum, önyargılarımızın esiri bir hayatın mahkûmuyuz.

Araçları amaç haline getirdiğimiz günden bu yana sürekli ayrışıyoruz. Küçücük bir köyde veya bir şehirde oranın idaresinin devamı için yapılan bir seçim, bir spor müsabakası bile ayrışmaya neden olabiliyor. Spora, birleştirici yanını göz ardı ederek, kör bir tarafgirlikle yaklaşıyoruz. Bir yerleşim yerinin idaresi için oluşturulan makamlar, o yerin düzenin devamı için bir araçtır. Bu makamları da yapılan seçimlerde bir amaca dönüştürerek ayrışmak için yeni bir bahane bulmuş oluyoruz. Bu denli ufak farklılıklar da bile orta yolu bulamayan biz, ırk, dil, din gibi farklılıklar mevzu bahis olunca asla aklıselimle hareket edemiyoruz.
Belki bu kadar olumsuzluğu sayıp dökünce karamsar olduğumu düşüneceksiniz. Olsun ben kısık bir sesle de olsa sesleneceğim.

Muhtemelen önyargılar devreye girecek ‘hadi canım sen de’ler yükselecek dudaklardan ve kalplerden. Susmaz konuşursam hayatta en çok adavet beslediğim duygulardan biri olan önyargıyı yıkabilirim ümidini taşıyor açıkçası yüreğim. Bu duygu değil mi ki insanlar arasına mesafeler koyar. Toplumların yakınlaşmasına ve kaynaşmasına bir türlü izin vermez. İki kişinin birbirini dinlemesine ve anlamaya çalışmasına mânialar oluşturur.

Önyargılı insanlar fasılasız bir kayıtsızlığın sahibidir tanımadıklarına karşı. Toleransın emaresi görünmez onların ikliminde ve tedavisi zor bir hastalığın sahibi olsalar da, zerre kadar kaygıları yoktur, ne yazık ki. Birisi yaşam tarzı olarak kendilerinden farklı bir mahallede ise konuşmaya iletişime geçmeye değmez onlar için ya da potansiyel bir muhatabın değişik bir etnik kökeni varsa düşman ilan edilmek için gerekli şartları taşıyor demektir önyargının taşıyıcıları için.

Geçmiş zamanlarda böyle kötü huylarımız yoktu aslında bizim, kim hangi etnik kökenden gelirse gelsin veya kim hangi ideolojiyi taşırsa taşısın kimse bir başkasına kötü gözle bakmaz, herkes insana insan olduğu için değer verirdi.

Fakat şimdi büyüklerimizin dediği gibi zaman değişti. Sanki bir el bizim tek tek yüreğimize, heyecanlarımıza, duygularımıza dokunup, etnik kökenlerimizi farklı kültürlerimizi merkeze koyarak, birimizi diğerimize potansiyel tehlike olarak gösterdi ve her insanın içinde çekirdek olarak taşıdığı kötülüğün dal budak salmasına neden oldu. Böylece birçok kötü huylarımız oldu ve bu huylar karakterimizin bir yanı haline geldi zamanla.

Belki çok defa hatırlıyoruz kurtulmamız gereken kötülüklerimizi ve bu kökeni belli olmayan medeniyetin bize dayattığı kaprislerimizi, öfkemizi ve daha birçok başa bela gereksiz marifetlerimizi! Ama hayat öyle hızlı akıyor ki ve biz bu rüzgâra öyle kapılmışız ki, biraz durup aklıselimle düşünüp kendimize gelemiyoruz, akıntıda bir o yana bir bu yana savrulup gidiyoruz.

Son olarak Maalouf’un dediği gibi; ‘’Geleceğin yolları pusularla doluysa, takınılacak en berbat tavır, her şey çok güzel olacak diye mırıldanarak gözü kapalı ilerlemek olacaktır’’ Bence her şey çok güzel olmasa bile, çok güzel olması için hayata güzellik katmalı ve zamanı değerli kılmalıyız.